Amerykańscy jezuici z Połocka

Tadeusz Brzozowski
Franciszek Dzierożyński

• John Anthony Grassi

Georgetown University (dawniej Georgetown College) to najstarsza rzymskokatolicka instytucja szkolnictwa wyższego w Stanach Zjednoczonych. Towarzystwo Jezusowe (jezuici) prowadziło uczelnię od 1805 roku. Kluczową rolę w jej rozwoju odegrali jezuici z ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. W latach 1806-1810 Tadeusz Brzozowski, S.J. (1749-1820), polski jezuita i uczony, wysłał ośmiu zakonników z Połocka (Białoruś) do USA, aby pomogli odtworzyć zakon w Ameryce. Brzozowski był dwudziestym „przełożonym generalnym” Towarzystwa Jezusowego i jego pierwszym przywódcą po kasacie w 1773. Studiował w Wilnie (Litwa). Następnie przeniósł się do Połocka, który Rosja zaanektowała po I rozbiorze Rzeczypospolitej w 1772 roku. Brzozowski zaczął wykładać w słynnym kolegium jezuickim. Kolegium nadal funkcjonowało pomimo oficjalnego rozwiązania zakonu jezuitów przez Watykan, gdyż kasacja nie dotyczyła Imperium Rosyjskiego. W efekcie Połock stał się na kilkadziesiąt lat najważniejszym ośrodkiem jezuickim na świecie.

Wśród jezuitów, których Brzozowski wysłał do USA, był Giovanni Antonio Grassi lub John Anthony Grassi (1775-1849), włoski ksiądz, który studiował w połockim Kolegium Jezuickim. W Ameryce Grassi został przełożonym misji jezuickiej w Maryland, która sprawowała jurysdykcję nad wszystkimi jezuitami w kraju. Został również mianowany prezesem powstającego Georgetown College. Zreformował zdecydowanie jego program nauczania, a także doprowadził do przyznania mu statusu uniwersytetu. W konsekwencji Grassi zaczął być określany jako „drugi założyciel Georgetown”. Innym znanym jezuitą z kolegium w Połocku był Franciszek Dzierożyński (1779-1850), który również był misjonarzem w Stanach Zjednoczonych. Urodził się w białorusko-polskiej rodzinie w Orszy (wschodnia Białoruś), studiował i nauczał w połockim kolegium, a także w mieście Mohylew. Został wysłany do Stanów Zjednoczonych jako misjonarz w 1821 roku. Zaczął wykładać w Georgetown College, jednocześnie ucząc się angielskiego. W 1823 został mianowany przełożonym misji w Maryland. Pozostał jednak profesorem na uniwersytecie Georgetown, gdzie przez wiele lat był wiceprezesem i skarbnikiem.