Dawno temu w Ameryce

Meyer Lansky
Lee Strasberg

• Michael Corleone
• Robert De Niro
• David “Klucha” Aaranson
• Sergio Leone
• Maximilian “Max” Bercovicz
• Harry Grey

Ludzie ze wschodnich ziem dawnej Rzeczypospolitej odegrali także prominentną rolę w świecie kryminalnym w USA. Niektórzy z nich stali się inspiracją dla bohaterów kina amerykańskiego. Meyer Lansky (1902-1983), urodzony jako Meier Suchowlański, znany jako „Księgowy Mafii”, był jedną z największych postaci w amerykańskim środowisku przestępczym XX wieku.

Lansky urodził się w Grodnie, dzisiaj na Białorusi. Pytany o swoją ojczyznę odpowiadał: „Polska”. Lansky wyemigrował do Stanów Zjednoczonych przed I wojną światową i odegrał kluczową rolę w rozwoju „Koszernej Nostry”, żydowsko-amerykańskiej mafii w okresie międzywojennym. Wraz ze swoim bliskim współpracownikiem Charlesem „Lucky” Luciano, miał znaczący wkład w rozwój tzw. Narodowego Syndykatu Przestępczości, nieformalnej konfederacji kilku organizacji przestępczych, którego członkami byli liczni polsko-amerykańscy gangsterzy. Lansky zbudował imperium hazardowe, które objęło cały świat. Założył kasyna na Bahamach, Kubie, w Las Vegas i Londynie. Pomimo zaangażowania w działalność kryminalną przez prawie pół wieku, nigdy nie został skazany za żadne przestępstwo poza nielegalnym hazardem. Jest uznawany za jednego z najbogatszych szefów mafii w historii Ameryki.

Niektóre cechy Michaela Corleone, głównego bohatera legendarnego “Ojca chrzestnego”, a także Hymana Rotha, innej postaci tego cyklu, są wzorowane na Lanskym. Na przykład cytat Rotha, że „jesteśmy więksi niż US Steel” został oparty na komentarzu gangstera. W rolę Rotha wcielił się Lee Strasberg (1901-1982), żydowsko-amerykański aktor, reżyser i pedagog teatralny.  Rola przyniosła mu nominację do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego. W 1931 Strasberg był współzałożycielem Teatru Grupy, który został okrzyknięty „pierwszym prawdziwym kolektywem teatralnym w Ameryce”. Strasberg urodził się jako Israel Strassberg w Budanowie we Wschodniej Galicji (Ukraina). Jego wuj był nauczycielem rabinackim, wprowadził Strasberga do teatru, dając mu niewielką rolę w przedstawieniu w języku jidysz. Wyszkolił kilka pokoleń aktorów i reżyserów filmowych, w tym Dustina Hoffmana, Jamesa Deana, Marilyn Monroe, Jane Fondę, Paula Newmana, Al Pacino i Roberta De Niro. Tuż po premierze “Ojca chrzestnego II” Meyer Lansky zadzwonił do Strasberga i pogratulował mu dobrego występu, ale dodał, że mógł go przedstawić w bardziej przyjazny sposób.

Lansky był również inspiracją dla postaci żydowskiego szefa mafii Davida „Kluchy” Aaronsona, którego gra Robert De Niro w “Dawno temu w Ameryce”, epickim dramacie kryminalnym, napisanym i wyreżyserowanym przez włoskiego reżysera Sergio Leone (1929-1989). Film przedstawia życie dwóch najlepszych przyjaciół Davida „Kluchy” Aaronsona i Maksymiliana „Maxa” Bercovicza. Kierują oni grupą młodzieży z żydowskiej dzielnicy imigrantów, którzy ostatecznie zyskują sławę jako gangsterzy w nowojorskim świecie Kosher Nostra. Aby przygotować się do swojej roli, De Niro starał się umówić na prywatne spotkanie z Meyerem Lanskym – do czego jednak nie doszło. Film został oparty na powieści Harry’ego Greya (1901-1980) “The Hoods” (Kaptury). Książka była wówczas jedną z nielicznych autobiografii prawdziwych gangsterów. Prawdziwe nazwisko Greya to Herschel Goldberg. Urodził się on w Kijowie w 1901 roku i wyemigrował do Stanów Zjednoczonych mając 4 lata.