Mulat z Białej Podlaskiej

Rita Dove

• George Bridgetower
• Radziwiłłowie

W 2009 roku amerykańska poetka Rita Dove opublikowała swoje opus vitae zatytułowane “Sonata Mulattica. Życie w pięciu ruchach i krótka sztuka”. Książka ta składała się ze zbioru wierszy o życiu George’a Bridgetowera (1778-1860). Był on muzykiem o mieszanym pochodzeniu rasowym, który zaprzyjaźnił się z Ludwigiem van Beethovenem.  Sonata Kreutzera skomponowana przez Beethovena była początkowo dedykowana Bridgetowerowi i pierwotnie nosiła tytuł “Sonata mulattica composta per il mulatto Brischdauer [Bridgetower], gran pazzo e compositore mulattico” (Sonata mulattica skomponowana dla mulata Brischdauera, wielkiego szaleńca i kompozytora-mulata). New York Times opisał książkę Dove jako „wspaniałą pracę nadającą ludzki wymiar tej historii”. Los Angeles Times stwierdził, że książka jest „mistrzowskim zbiorem”. New Yorker uznał natomiast, że książka jest „[…] wypełniona historycznymi i muzycznymi niuansami. Mimo to pozostaje bardzo dostępna i czyta się ją jak powieść historyczną. Dove jest zafascynowana życiem Bridgetower jako czarnego muzyka i czasami sugeruje paralele ze światem jazzu i rapu, ale kwestia rasy nie dominuje. Martwi ją w równym stopniu status muzyków w świecie niepewnego mecenatu”.

Rita Dove jest drugą Afroamerykanką, która otrzymała Nagrodę Pulitzera za poezję. Pełniła funkcję konsultanta-laureata w dziedzinie poezji w Bibliotece Kongresu. Jest pierwszą Afroamerykanką, która została powołana na to stanowisko. Od 1989 roku wykłada na Uniwersytecie Wirginii w Charlottesville, gdzie mieszka z mężem Niemcem. University of Virginia został założony w 1819 roku przez prezydenta Thomasa Jeffersona, który był autorem Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych. Jest domem dla „Wioski Akademickiej”, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od momentu powstania miasto było domem dla wielu wybitnych osobistości, w tym prezydenta Jamesa Monroe.

George Bridgetower urodził się w Białej Podlaskiej na terenie dzisiejszej wschodniej Polski, wówczas znajdującej się w Wielkim Księstwie Litewskim. Jego czarnoskóry ojciec pochodził prawdopodobnie z Karaibów i pracował w Białej Podlaskiej na dworze księcia Hieronima Wincentego Radziwiłła, przedstawiciela potężnej polskiej rodziny arystokratycznej litewskiego pochodzenia. Radziwiłłowie byli właścicielami wielu miast na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej, gdzie zbudowała imponujące zamki i pałace. Jedna z ich głównych siedzib znajdowała się w Białej Podlaskiej. George został ochrzczony po księciu Hieronimie jako Hieronimo Hyppolito de Augusto. Matka George’a była służącą z Niemiec pracująca dla niemieckiej księżniczki Sophie von Thurn und Taxis, która poślubiła księcia Hieronima. George w młodym wieku przeniósł się do Londynu, gdzie brytyjski książę regent, przyszły król Jerzy IV, nadzorował jego edukację muzyczną. Wiosną 1789 roku Bridgetower wystąpił z znakomitym koncertem w Paryżu, który zrobił wielkie wrażenie na Thomasie Jeffersonie i jego rodzinie.